Wzrost zachorowań na krztusiec. Jak zapobiegać i jakie szczepienia chronią?

Fot. Unsplash. Na krztusiec najbardziej narażone są noworodki i małe dzieci

Krztusiec w Katowicach i województwie śląskim

Coraz więcej słyszy się o krztuścu. To niebezpieczna choroba, którą można szybko i łatwo się zarazić. Potwierdzają to najnowsze dane. 

W 2023 roku w województwie śląskim odnotowano 67 przypadków, natomiast w 2024 roku liczba ta wzrosła do 3236 – co stanowi wzrost ponad 48-krotny.

Krztusiec jest bakteryjną chorobą zakaźną, gdzie do zakażenia dochodzi głównie drogą kropelkową, a nasilenie objawów zależy od wieku i stanu uodpornienia. Wraz z upływem czasu od ostatniego szczepienia poziom przeciwciał ochronnych się obniża. Warto zaznaczyć, że ostatnia dawka szczepienia przeciw krztuścowi w ramach obowiązkowego kalendarza szczepień jest podawana osobom w 14 roku życia. przekazuje portalowi WKATOWICACH.eu dyrektor Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Katowicach, Agnieszka Opałko

Znamy najnowsze dane dotyczące krztuśca dla mieszkańców Katowic, Mysłowic i Siemianowic Śląskich.

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach, która nadzorem obejmuje populację miast Katowice, Mysłowice i Siemianowice Śląskie (ponad 400 tys. mieszkańców), odnotowała w 2024 roku 272 przypadków krztuśca. Na 9 kwietnia 2025 roku wykryto już 45 przypadków. Większość odnotowanych zachorowań dotyczyła osób dorosłych powyżej 18 roku życia. Wobec powyższego osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające co 10 lat. informuje nas dyrektor Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Katowicach

W 2024 roku z uwagi na obserwowany wzrost zachorowań na krztusiec w Polsce, decyzją Ministra Zdrowia od 15 października 2024 roku zapewniono świadczenie z dostępem do bezpłatnej szczepionki dla kobiet w ciąży, które mają złożoną deklarację do lekarza POZ. dodaje dyrektor Agnieszka Opałko

Krztusiec - przebieg choroby i powikłania

Krztusiec jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych. Wskaźnik podatności na zakażenie jest bardzo wysoki i wynosi ok. 90%, co oznacza, że na każde 100 osób mających kontakt z osobą chorą, które nie posiadają odporności na zachorowanie, aż 90 zachoruje, a tylko 10 uniknie zakażenia.

Źródłem zakażenia są osoby chore na typową i nietypową postać krztuśca, które dodatkowo mogą być nosicielami bakterii. Choroba jest najgroźniejsza dla noworodków i małych niemowląt, jednak ciężko chorują również osoby starsze. Zachorować można w każdym wieku, kilka razy w życiu.

Okres wylęgania krztuśca wynosi od 6 do 20 dni, średnio 7 dni. Łącznie choroba trwa od 6 do 10 tygodni i można w jej przebiegu wyróżnić 3 okresy:

• Okres nieżytowy - trwa kilkanaście dni, przypomina przeziębienie, mogą wystąpić stany podgorączkowe. Obserwuje się nieżyt górnych dróg oddechowych z nasilającym się kaszlem. W tym czasie choroba jest najbardziej zakaźna.
• Czas nasilonego, typowego kaszlu - u chorego występuje kaszel napadowy, z dużym wysiłkiem oddechowym doprowadzający często do zsinienia dziecka i bezdechów z drgawkami w szczególności u niemowląt i małych dzieci. Napadowy kaszel może kończyć się wymiotami. Kaszel jest tak silny, że mogą pojawiać się wybroczyny na twarzy i spojówkach (zwłaszcza u małych dzieci). W tym czasie mogą pojawić się zmiany osłuchowe oraz zmiany w RTG klatki piersiowej. U osób dorosłych choroba może przebiegać wyłącznie pod postacią przewlekłego kaszlu nasilającego się wieczorem.
• Okres zdrowienia - stopniowe zmniejszenie częstotliwości i intensywności kaszlu, z możliwością jego nawrotu przy dodatkowej infekcji, czy gwałtownej zmianie temperatury otoczenia.

Powikłania krztuśca pojawiają się najczęściej w drugim okresie choroby, mogą wystąpić ropne zapalenie płuc i zapalenie ucha środkowego oraz powikłania ze strony układu nerwowego tj. drgawki, encefalopatia czy trwałe uszkodzenie mózgu. Późnymi następstwami po przechorowaniu krztuśca mogą być również zaburzenia rozwoju fizycznego i psychicznego dziecka.

Krztusiec leczy się antybiotykami z grupy makrolidów (np. erytromycyna) przez okres 14 dni, dodatkowo podaje się leki objawowe (przeciwkaszlowe, przeciwgorączkowe, przeciwwymiotne i uspokajające). Chory na krztusiec przestaje być zakaźny po 5 dniach właściwej antybiotykoterapii.

Szczepienia przeciw krztuścowi

Epidemiolodzy podkreślają, że jedyną metodą na ochronę przed krztuścem jest wykonanie szczepienia.

Ochroną przed krztuścem jest szczepienie. Daje nam odporność na około 10 lat, wymaga dawek przypominających. Stąd też apelujemy o ochronę nowonarodzonych oraz do kobiet ciężarnych. Pamiętajmy też o ojcach, dziadkach czy ludziach bliskich noworodkom, którzy powinny się zaszczepić. mówi dyrektor Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Katowicach, dr n. med. Grzegorz Hudzik