Jakich pamiątek nie przywieziemy z wakacji? O tym musisz wiedzieć!

Przewóz egzotycznych pamiątek z wakacji. O tym musisz pamiętać

Zasady przewożenia różnych pamiątek, szczególnie tych pochodzących z egzotycznych roślin i zwierząt określa m.in. konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) oraz przepisy Unii Europejskiej. Przed przywozem upominków z egzotycznych roślin i zwierząt zawsze musimy zwrócić uwagę na to, czy nie są one objęte przepisami dotyczącymi ochrony dzikiej fauny i flory. Co ważne - w świetle przepisów nie ma znaczenia czy przewóz dotyczy żywych zwierząt, czy przedmiotów z nich wykonanych.

Pełna lista gatunków objętych przepisami znajduje się w rozporządzeniu Unii Europejskiej w zakresie CITES, która znajduje się tutaj.

5 zasad dotyczących przywożenia pamiątek z wakacji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało poradnik dotyczący przywożenia pamiątek z wakacji. Przede wszystkim powinniśmy kierować się pięcioma zasadami:

• Postaw na magnesy, pocztówki lub zdjęcia - będą równie ciekawą pamiątką, a ty unikniesz dodatkowych formalności.
• Jeśli jednak zdecydujesz się na przywiezienie upominków z egzotycznych roślin i zwierząt zawsze zwróć uwagę na to, czy nie są one objęte przepisami dotyczącymi ochrony dzikiej fauny i flory.
• W przypadku, gdy pamiątkę wytworzono z zagrożonych gatunków objętych tymi przepisami, upewnij się, że okaz został legalnie pozyskany oraz dopełnij wszelkich wymaganych procedur eksportowych i importowych.
• Zawsze informuj sprzedawcę o tym, że chciałabyś/chciałbyś wywieźć dany przedmiot za granicę. Nie bój się pytać o to, czy pamiątkę wytworzono z gatunku CITES - może okazać się, że sprzedawca ma odpowiednie dokumenty wywozowe lub może się o nie wystarać.
• Jeśli nadal będziesz mieć wątpliwości - skontaktuj się z izbą administracji skarbowej / urzędem celno-skarbowym lub Ministerstwem Klimatu i Środowiska i opisz możliwie dokładnie sytuację (kraj, okaz, gatunek, informacje uzyskane od sprzedawcy) - pracownicy chętnie ci pomogą.

W ten sposób możemy uniknąć wielu problemów. Jeśli jednak zdecydujemy się na przywiezienie musimy zwracać uwagę na zwierzęta i rośliny, które są pamiątkami lub z których te pamiątki wykonano. 

Kręgowce

Ssaki

Wszystkie naczelne (w tym kapucynki, tamaryny, marmozety), wszystkie dzikie koty (m.in. tygrysy, lwy, lamparty, pumy, serwale, rysie, żbiki), wilk, wszystkie niedźwiedzie, słonie, nosorożce, hipopotam, żyrafa, wydry, łuskowce, piżmowiec, jeżozwierz afrykański, mors, wszystkie walenie (wieloryby, delfiny itd.).

Jakich okazów może to dotyczyć?

Żywe małpki sprzedawane w celach hobbystycznych, skóry dzikich kotów, wilków, niedźwiedzi, wydr, słoni, żyraf, niektórych zebr oraz przedmioty z nich wykonane (np. buty, dywaniki, kołnierze), wyroby z kości słoniowej, rogów nosorożca, zębów hipopotama, rogów suhaka (antylopy saiga), kłów morsa, pamiątki (wypchane zwierzęta lub ich fragmenty, przedmioty ze skóry i futra, w tym przedmioty pamiątkarskie z dłoni małp, z nóg/włosia/ogonów słonia, kości lub sierści żyraf, kolców jeżozwierza, kości wielorybów), trofea, specyfiki medycyny azjatyckiej (mogą zawierać m.in. kości tygrysów czy innych dzikich kotów, żółć czy sadło niedźwiedzi, piżmo piżmowca, rogi nosorożca czy suhaka, łuski łuskowców).

Ptaki

Wśród nich np. gwarek, prawie wszystkie papugi, wszystkie ptaki drapieżne, sowy, kolibry, flamingi, dzioborożce, tukany.

Jakich okazów może to dotyczyć?

Żywe i wypchane zwierzęta, jaja, trofea, pióra i przedmioty z nich wykonane.

Gady

To węże (np. wszystkie z rodziny pytonów i dusicieli, kobr), liczne żółwie (w tym wszystkie żółwie lądowe i morskie), wszystkie zwierzęta z rzędu krokodyli (gawiale, aligatory, krokodyle), liczne legwany, gekony, agamy, kameleony, warany, inne jaszczurki.

Jakich okazów może to dotyczyć?

Żywe zwierzęta, przedmioty skórzane (paski do zegarków, torebki, buty, kapelusze, kurtki), przedmioty pamiątkarskie ze spreparowanych węży, kobry, połozy i inne węże w butelkach z egzotycznymi nalewkami, skorupy żółwi, przedmioty z szylkretu, trofea.

Płazy

To np. drzewołazy (np. rodzaj Dendrobates z Ameryki Południowej), rzekotki z rodzaju Agalychnis z Meksyku i Ameryki Południowej, żaby z rodzaju Mantella z Madagaskaru, ambystoma meksykańska (aksolotl), wybrane salamandry i traszki.

Jakich okazów może to dotyczyć?

Żywe zwierzęta sprzedawane w celach hobbystycznych.

Ryby

Wśród nich wszystkie jesiotrokształtne, wszystkie koniki morskie, liczne rekiny i płaszczki.

Jakich okazów może to dotyczyć?

Egzotyczne rybki akwariowe, kawior, leki i paraleki (w tym specyfiki medycyny azjatyckiej) wytworzone z koników morskich, pamiątki z rekinów i płaszczek (szczęki, spreparowane płetwy).

Bezkręgowce

Szkarłupnie

Są to np. wybrane strzykwy (tzw. ogórki morskie).

Jakich okazów może to dotyczyć?

Tradycyjne suplementy, produkty paramedyczne i kosmetyczne z Azji.

Pajęczaki

Wśród nich np.: ptaszniki z rodzajów Brachypelma i Poecilotheria, skorpion cesarski.

Jakich okazów może to dotyczyć?

Żywe zwierzęta sprzedawane w celach hobbystycznych, spreparowane skorpiony sprzedawane jako pamiątki lub składniki egzotycznych nalewek.

Owady

Wybrane motyle, np. niepylak apollo, pazie ptasioskrzydłe.

Jakich okazów może to dotyczyć?

Spreparowane okazy (motyle, chrząszcze) sprzedawane w celach kolekcjonerskich, żywe zwierzęta.

Pierścienice

Przede wszystkim pijawka lekarska.

Jakich okazów może to dotyczyć?

Żywe okazy dla celów paramedycznych, leki i paraleki wytworzone z pijawek.

Mięczaki

Głównie małże i ślimaki: przydacznie, skrzydelnik olbrzymi, z głowonogów: jedynie łodziki.

Jakich okazów może to dotyczyć?

Muszle do celów kolekcjonerskich i przedmioty z nich wykonane.

Niektóre koralowce

Jakich okazów może to dotyczyć?

Fragmenty koralowców twardych (zakupione lub znalezione na plaży) przewożone jako pamiątki, składniki biżuterii (np. korale czarne i niebieskie; nie dotyczy korala czerwonego/szlachetnego), żywe koralowce i niektóre stułbiopławy do celów akwarystycznych.

Rośliny

Na przykład: niektóre agawy, niektóre cyprysy, wszystkie kaktusy, wszystkie aloesy poza Aloe vera, wszystkie storczyki, wszystkie dzbaneczniki, szereg roślin drzewiastych (np. z rodziny mahoniowatych, palisandry – rodzaj Dalbergia, bubingi – rodzaj Guibortia), żeń-szeń z Rosji (wyłącznie całe lub posiekane korzenie), rośliny z rodzaju Hoodia.

Jakich okazów może to dotyczyć?

Egzotyczne rośliny ozdobne, meble i inne przedmioty z drewna (figurki, instrumenty), suplementy diety zawierające składniki z rośliny z rodzaju Hoodia, pamiątki (np. pałeczki deszczowe wytworzone z kaktusów).

Czy niektórych okazów gatunków nie można w ogóle przywieźć do Unii Europejskiej?

Tak, pełna lista znajduje się TUTAJ. Są wśród nich m. in.:

• trofea wilka z Białorusi, Mongolii, Turcji; niedźwiedzia brunatnego z Kazachstanu;
• mors z Grenlandii (a więc również: pamiątki z jego kłów);
• wybrane sępy z Indii, Afganistanu, Gwinei;
• wybrane sowy z Gwinei, Rwandy, Kamerunu (a więc również pióra i przedmioty wytworzone z ich udziałem);
• nierozłączka czerwonogłowa z Demokratycznej Republiki Konga, Wybrzeża Kości Słoniowej, Gwinei, Mali, Togo;
• wybrane kameleony z Madagaskaru, Beninu, Ghany, Tanzanii, Kamerunu, Togo;
• wybrane warany z Beninu, Tanzanii, Togo, Indonezji, Wysp Salomona;
• wybrane dusiciele i pytony z Beninu, Gwinei, Indonezji, Chin;
• wybrane żółwie z Indonezji, Malezji, Beninu, Ghany, Togo, Mozambiku;
• wybrane żaby z Peru, Madagaskaru;
• liczne gatunki koników morskich z Indonezji, a także: Gwinei, Senegalu, Chin;
• skorpion cesarski z Beninu, Ghany, Togo;
• niektóre motyle z Wysp Salomona;
• skrzydelnik olbrzymi (jego muszle są popularną pamiątką) z Grenady i Haiti;
• niektóre muszle przydaczni m.in. z Wietnamu, Mozambiku, Wysp Salomona, Fidżi, Kambodży, Tonga;
• niektóre storczyki z Korei Południowej, Chin, Wietnamu, Laosu, Belize.

Jak często zmieniają się przepisy?

Przepisy Konwencji Waszyngtońskiej zmieniają się głównie podczas Konferencji Stron (średnio co 2,5 roku). Przepisy Unii Europejskiej mogą zmieniać się dodatkowo niezależnie od zmian załączników Konwencji, wprowadzając pewne zaostrzenia.

Wystarczające jest sprawdzenie przynależności danego gatunku do poszczególnych aneksów przepisów UE w zakresie CITES, ponieważ to one implementują przepisy CITES w Polsce. przekazuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska

Formalności związane z przewozem egzotycznych pamiątek

Bądź wyczulony(a) na wszelkie okazy zwierząt i roślin kupowane za granicą.

Upewnij się co do gatunku zwierzęcia/rośliny, z których wytworzono przedmiot. Sprawdź, czy nie są one objęte przepisami. Czerwona lampka powinna zapalić się szczególnie przy przedmiotach wytworzonych z: kości słoniowej, rogów nosorożca, koralowców, muszli, skór gadów i ssaków (np. krokodyli, węży, waranów, dzikich kotów, wilków, niedźwiedzi), innych kości zwierząt, piór ptaków, drewna tropikalnego.

Poinformuj sprzedawcę o tym, że chciałbyś(-ałabyś) wywieźć dany przedmiot za granicę. Zapytaj, czy nie będziesz miał(a) z tego tytułu problemów. Jeśli dany okaz wytworzono z gatunku CITES to może okazać się, że sprzedawca ma odpowiednie dokumenty wywozowe lub może się o nie wystarać. To może ułatwić procedury, ale jedynie w przypadku, gdy otrzymasz szczegółowe informacje i ewentualne dokumenty. Nie traktuj prostego zaprzeczenia, typu „Nie, nic Pan/i nie potrzebuje, nie będzie problemów”, jako wystarczającego dowodu.

Skontaktuj się z izbą administracji skarbowej / urzędem celno-skarbowym lub Ministerstwem Klimatu i Środowiska, opisując możliwie dokładnie sytuację (kraj, okaz, gatunek, informacje uzyskane od sprzedawcy). W razie potrzeby pracownicy poradzą ci, jak możliwie sprawnie przeprowadzić procedurę importową oraz poinformują cię, czy wwóz będzie możliwy w przypadku danego okazu.

Jeśli już przed wyjazdem planujesz zakup jakiejś egzotycznej pamiątki, upewnij się, jakie masz możliwości w tym zakresie (wynikające z przepisów) i w razie potrzeby przygotuj się wcześniej do dopełnienia wszelkich formalności.

Na stronie Sekretariatu CITES znajdują się m.in. dane dotyczące organów wdrażających przepisy w krajach całego świata, a w Głównym Inspektoracie Weterynarii – Biurze do spraw Granic uzyskasz informacje o ewentualnych przepisach, mogących mieć zastosowanie wobec niektórych okazów zwierząt w zakresie weterynaryjnym i sanitarnym.

W Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska możesz uzyskać informacje w zakresie ewentualnych innych ograniczeń związanych z przewozem żywych zwierząt lub innych okazów gatunków objętych ochroną gatunkową, a także żywych zwierząt gatunków uznanych za inwazyjne (zagrażające rodzimej przyrodzie) lub niebezpieczne dla życia i zdrowia człowieka.

Co grozi za niedopełnienie wymogów?

Przewóz i działalność komercyjna, prowadzona z naruszeniem przepisów UE w zakresie ochrony międzynarodowej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi jest przestępstwem i podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.

Czy mogę bez przeszkód podróżować ze swoim pupilem?

Najpierw należy określić, czy gatunek zwierzęcia, który posiadamy to gatunek CITES. Przykłady takich stworzeń, które niekiedy są zwierzętami domowymi: wszystkie małpki, gwarek, prawie wszystkie papugi (np. żako, ary, kakadu, modrolotki, aleksandretty), wszystkie ptaki drapieżne, np. wykorzystywane w sokolnictwie, wszystkie żółwie lądowe (np. stepowy, grecki, mauretański), część żółwi słodkowodnych, wszystkie krokodyle, liczne legwany (np. legwan zielony), gekony, kameleony, agamy, węże np. wszystkie z rodziny pytonów (np. pyton królewski, tygrysi) i dusicieli (np. boa dusiciel), aksolotl, drzewołazy, żabki z rodzaju Mantella i Agalychnis, wybrane salamandry i traszki, wszystkie koniki morskie, wybrane ptaszniki, skorpion cesarski, wybrane koralowce i stułbiopławy.

W przypadku podróży ze swoim pupilem musimy zajrzeć na tą samą listę, która dotyczyła przywozu pamiątek. Odpowiednie zezwolenie CITES jest wymagane do wywozu/przywozu na obszar UE zwierząt znajdujących się na liście.

W przypadku przewozu po obszarze Unii Europejskiej zwierząt pochodzących ze środowiska naturalnego wymagane jest świadectwo Unii Europejskiej z zatwierdzonym miejscem, do którego zwierzę ma trafić (takie świadectwo jest wymagane każdorazowo przy przewożeniu zwierzęcia).

Jest to jednak rzadka sytuacja w przypadku zwierząt domowych, które w większości pochodzą z hodowli. W takim przypadku przewóz po obszarze UE jest dozwolony (pod warunkiem posiadania dokumentów legalności pochodzenia). Dodatkowo należy skontaktować się ze służbami weterynaryjnymi i dopełnić wszystkich ewentualnych wymogów zdrowotnych i sanitarnych, związanych z przewozem żywych zwierząt.

Nie zaszkodzi również skontaktować się z Administracją Celno-Skarbową i potwierdzić, że nie wystąpią żadne przeszkody w odprawie granicznej ze zwierzęciem w danym urzędzie celnym. Informacje o przejściach granicznych w Unii Europejskiej, przygotowanych do odpraw poszczególnych okazów CITES (żywe zwierzęta, produkty zwierzęce, rośliny itd.), znajdują się TU.

Koniecznie też skontaktujmy się z liniami lotniczymi/innym przewoźnikiem w celu upewnienia się, czy istnieje możliwość przewozu zwierzęcia oraz dowiedzenia się, jakie warunki należy mu zapewnić.

Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska