Magiczny Śląski Teatr Lalki i Aktora Ateneum. Zaglądamy za kulisy [Wideo, galeria zdjęć]

Fot. Grzegorz Bargieła/WKATOWICACH.eu. Odwiedziliśmy Śląski Teatr i Aktora Ateneum w Katowicach oraz jego pracownie

Śląski Teatr Lalki i Aktora Ateneum w Katowicach

Śląski Teatr Lalki i Aktora Ateneum to magiczne miejsce, które już od przekroczenia progu, urzeka swoją magią. Hol poczekalni teatralnej jest pięknie pomalowany i ozdobiony. Specjalne grafiki znajdują się nawet na podłodze. Na ścianach jest pełno niebieskich drzwi, które szybko przykuwają uwagę dzieci, tym bardziej że można je otwierać. Co znajdziemy wewnątrz? Różne ciekawe malowidła. 

Jesteśmy profesjonalnym teatrem lalkowym i jedynym teatrem lalkowym w Katowicach. Swoje propozycje repertuarowe kierujemy nie tylko dla dzieci. Mamy spektakle dla młodzieży czy dorosłych. mówi portalowi WKATOWICACH.eu dyrektorka Śląskiego Teatru Lalki i Aktora Ateneum w Katowicach, Małgorzata Langier

Z teatrem od lat związanych jest wielu wyśmienitych aktorów. 

Z teatrem jestem związana około 39 lat i to dla mnie bardzo ważne miejsce. Parę lat temu policzyłam, że grałam w ponad 140 różnych spektaklach. Ciężko wybrać ten ulubiony. Najbardziej wspomina się ostatnie. Niedawno zagrałam w (Prawie) ostatnich świętach. Grałam królową, która niewiele mówi, ale dużo może. Jest władcza i stylizowana na królową Elżbietę II. Dzieci widzą elegancką panią, a dorośli łapią różne aluzje. W naszych spektaklach każdy znajdzie coś dla siebie. opowiada nam aktorka Ewa Reymann

Główną publicznością teatru są jednak dzieci – a to wymagający widz. 

Często nie mają takiej świadomości, że „jestem w teatrze, muszę się zachowywać dobrze, bo coś nie wypada”. Jeśli nie zatrzymamy uwagi widza i go nie zainteresujemy tym, jak gramy, to on się odwróci, zacznie rozmawiać lub wyjdzie. Widownia jest piękna, cudowna, spontaniczna, pełna emocji, ale bardzo wymagająca.

mówi z uśmiechem aktorka

Ateneum obecnie przygotowuje się do kolejnej premiery i będzie to spektakl Brzydkie kaczątko.

Teatr to nie tylko aktorzy. Zaglądamy za kulisy

Podróż w magiczny świat teatru lalek nie byłaby możliwa, gdyby nie artyści i technicy, to m.in. plastycy, mechatronicy, krawcowe czy inspicjent. Teatr posiada klimatyczną pracownię artystyczną przy ulicy Andrzeja. Ukrytą w podwórzu kamienic. Tam również zajrzeliśmy.

Lalki zaczynamy od rzeźbienia w piance. Bazujemy również na gąbce, gdzie proces jest łatwiejszy. Musimy najpierw okleić materiał, stworzyć papier- mâché. Po klejeniu papierem, malujemy je, a następnie glazurujemy – malujemy emulsją i szlifujemy. Powtarzamy to, aż uzyskamy pożądany efekt. Jeden scenograf woli gładkie formy, inny kostropate.

wyjaśnia naszemu dziennikarzowi kierownik pracowni plastycznych Teatru Ateneum, Katarzyna Żagiell-Kubik

Tworzenie jednej zaawansowanej lalki, która chodzi, to około 2 tygodnie. Przez ten czas powstanie średniej wielkości lalka, mająca około 70 cm, już ubrana z włosami. dodaje

Czasem zdarza się przerabiać lalki i wykorzystywać je w kolejnych spektaklach. Odświeża się je, np. malując buty czy ręce. Zdarza się to jednak bardzo rzadko, bo każdy scenograf preferuje od początku wszystko zrobione po swojemu.

W momencie, w którym potrzebny jest jakiś mechanizm, to wtedy go wykonuję. Do zespołu dołączyłem dość niedawno. Moim pierwszym zadaniem było wykonanie taśmociągu do fabryki św. Mikołaja. Taśma się przesuwała, ruszały się po niej prezenty, które się odpakowywały lub pakowały. To było skomplikowane zadanie, ale wszystko się udało i fajnie wyglądało to podczas spektaklu. powiedział nam technik Dawid Szydło

Często główny model mechanizmów pan Dawid tworzy z klocków, w ten sposób może opracować strukturę i proporcje mechanizmu, a potem przenieść je na odpowiedni materiał np. drewno czy metal. Jego praca wymaga umiejętności technicznych, manualnych i kreatywności. Czasem zdarza się, że dostaje prosty szkic rekwizytu i to on wymyśla oraz wprowadza do swoich produktów koncepty.

Jestem konstruktorem, więc tworze różne mechanizmy np. stawy w lalkach, ruchomość głowy. Sprawiam, że lalka jest mobilna. Tworzę również różne konstrukcje. Często musimy kreatywnie podejść do naszej pracy, wymyślić, jak zrobić, aby coś zadziałało na scenie. Rzeźbie z drewna, z gliny. Często uzupełniamy się z pracownią plastyczną. mówi konstruktor Szymon Gawlik

Inspicjent jest również bardzo ważną osobą podczas spektaklu.

Gdy kończą się próby, reżyser oddaje spektakl w ręce inspicjenta. To on sprawdza, czy każdy z aktorów jest na miejscu, czy dekoracje i kostiumy są gotowe, jak przygotowano scenę. To on decyduje, kiedy dać pierwszy dzwonek. Informuje, czy publiczność przyjechała już na spektakl. To taki głównodowodzący. wyjaśnia nam aktorka Ewa Reymann

Pracownicy bardzo lubią swoją pracę, dla nich tworzenie to przyjemność.

W zawodzie pracuje już 33 lata. Kocham to robić. To dla mnie przyjemność, a nie praca. Fakt, że czasem wszystko boli, bo lata mijają, ale wybrałam coś cudownego. Nigdy się tu nie męczyłam. Mogę powiedzieć, że praca nieraz uratowała mi życie. Lubię oglądać efekt, tego co stworzyłam. Cieszę się, że później ktoś może to zobaczyć i ocenić.

mówi z uśmiechem pani Kasia

Moja praca to duża odpowiedzialność, ale również duża frajda. Praca jest kreatywna, nie jest powtarzalna. Za każdym razem robię coś innego. Bardzo cieszy mnie to, że mogę tu przychodzić i się realizować. podkreśla pan Dawid

54 zdjęć

Magiczny świat lalek! Odwiedzamy Śląski Teatr Lalki i Aktora ATENEUM

54 zdjęć

80-lat Teatru Ateneum

Teatr to nie tylko spektakle. To również ciekawe spotkania z aktorami i różne wydarzenia – w tym wystawy. Te znajdziemy w Galerii Ateneum przy ul. 3 Maja. Co dwa lata odbywa się tutaj Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek „Katowice Dzieciom”. Obecnie nastąpiła dłuższa przerwa i festiwal wróci do Katowic już jesienią po trzech latach. W ten sposób zostanie połączony z 80-leciem placówki.

W ramach świętowania mamy w planach artystycznych spektakl na podstawie opowiadania Szczepana Twardocha Masara. Z kolei festiwal ma formułę konkursu, więc do końca marca przyjmujemy zgłoszenia zarówno od teatrów profesjonalnych, instytucjonalnych, jak i amatorskich czy off-owych. Później jury wybierze spektakle, które będą prezentowane na różnych scenach w Katowicach od 1 do 4 października. zapowiada dyrektorka teatru

Tak, to już 80 lat odkąd Śląski Teatr Lalki i Aktora Ateneum zaprasza na magiczne spektakle. Został założony w 1945 roku przez Juliusza Glatty’ego i jest jednym z najstarszych zespołów lalkowych w Polsce.

W czerwcu 1945 roku do Katowic, przez Kraków z Lwowa, przybył plastyk-scenograf Juliusz Glatty. Był bardzo zainteresowany lalką jako formą. Po wojnie postanowił na Śląsku założyć teatr lalek. Głównie po to, by dzieciom po wojnie dać pozytywne wrażenia, by mogły trochę zapomnieć o tym złym, co się działo. Od początku był to teatr prywatny. Teatr trochę tułał się po różnych domach kultury. dzieli się z nami dziejami teatru kierowniczka literacka, Renata Chudecka

Pomimo że Ateneum nie miało siedziby, udało się przygotować pierwszą premierę Dzielnego Szewczyka Marii Kownackiej. Premiera odbyła się jesienią w sali koncertowej w Domu Kultury przy ulicy Francuskiej, który potem był siedzibą Biblioteki Śląskiej. Później teatr tułał się po terenie Katowic, działał dzięki sponsorom.

W 1954 roku otrzymał siedzibę przy ul. św. Jana, ale była ona do remontu, który trwał 10 lat. Oficjalne otwarcie siedziby odbyło się w 1964 roku. Wcześniej, w 1958 roku, teatr został upaństwowiony, a odszedł z niego Glatty. Poświęcił się działalności plastycznej. dodaje Renata Chudecka

Przez lata Ateneum rozwijało się, zapraszało na kolejne wydarzenia i spektakle. Teatr oraz jego aktorzy przez lata zdobywali różne nagrody. Obecnie np. jest nominowany do Złotych Masek 2025 za spektakl „Inny” Jarosława Murawskiego w reżyserii Tomasza Maśląkowskiego, a nominację za rolę w nim otrzymał także aktor Michał Skiba.

W marcu 2025 roku Teatr Ateneum otrzymał nagrodę Lalkarski Atest Jakości LAJK POLUNIMA również za ten spektakl. To pierwszy raz, gdy przyznano tę nagrodę i powędrowała właśnie do teatru z Katowic.