Znamy laureatów nagrody "Czarny Diament Wolności". Uhonorowany IPN Katowice i inicjator Biegu Dziewięciu Górników, Michał Piwoński [Zdjęcia]

Czarny Diament Wolności 2024

„Czarny Diament Wolności” jest nagrodą przyznawaną przez Śląskie Centrum Wolności i Solidarności dla uczczenia szczególnych zasług w dbaniu o pamięć o pacyfikacji kopalni „Wujek”, w tym w szczególności o dziewięciu zabitych górnikach: Józefie Czekalskim, Józefie Gizie, Joachimie Gnidzie, Ryszardzie Gziku, Bogusławie Kopczaku, Andrzeju Pełce, Janie Stawisińskim, Zbigniewie Wilku oraz Zenonie Zającu.

Nagroda jest przyznawana za działania odznaczające się wysoką jakością merytoryczną oraz rzetelną i godną postawą w dbaniu o historyczną prawdę. Nagradzane osoby i instytucje kultywują pamięć o krwawej pacyfikacji strajku w kopalni "Wujek" z grudnia 1981 roku.

Tegorocznymi laureatami nagrody zostali: IPN Katowice oraz Michał Piwoński – nauczyciel historii w II Liceum Ogólnokształcącym im. rotmistrza Witolda Pileckiego w Mikołowie, inicjator Biegu Dziewięciu Górników.

Pacyfikacja strajku w kopalni "Wujek" z grudnia 1981 roku to jeden z najważniejszych tematów, jakim zajmuje się katowicki oddział IPN. Od wielu lat na różne sposoby tę historię opowiadamy. Temat Solidarności jest najpiękniejszym, jaki mógł się przydarzyć takiemu pokoleniu historyków, jakie tu dzisiaj reprezentuję. To jest przepiękna historia, przepiękna opowieść, jaką możemy dziś snuć, zarówno w formie badań naukowych, wystaw, filmów, działań wystawienniczych i edukacyjnych. A decyduje o tym jeden niebanalny szczegół - ludzie, o których opowiadamy i ludzie, do których się zwracamy. To są uczestnicy tej niezwykłej rewolucji Solidarności. To, co nas najbardziej buduje w naszej pracy, to ich wdzięczność, którą czujemy każdego dnia. mówił odbierający statuetkę dyrektor katowickiego oddziału IPN, dr Andrzej Sznajder

Tę statuetkę powinno teraz trzymać wiele więcej osób, które są odpowiedzialne za Bieg Dziewięciu Górników. Powinni ją trzymać nauczyciele wszystkich szkół, których uczniowie startują w naszym biegu, a także oni sami. Często narzekamy dziś, że młodzież jest mało zaangażowana i niezainteresowana historią, ale są nadal osoby, które poświęcają swój czas, wysiłek i trud upamiętniając tych, którzy zginęli tak niesprawiedliwą śmiercią.  mówił nauczyciel historii i inicjator Biegu Dziewięciu Górników, Michał Piwoński 

Pamiątkowe dyplomy odebrali także pozostali nominowani:

• Marian Gruszka,
• Magdalena Pelc,
• Robert Talarczyk.

Wydarzenie uświetnił koncert kameralny Korneli Czerwiec, laureatki Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki o Wolności. Młodej artystce akompaniował pianista, Piotr Kopiński.

29 zdjęć

Gala wręczenia nagrody „Czarny Diament Wolności”

29 zdjęć

Nominowani do Czarnego Diamentu Wolności 2024

• Marian Gruszka – pomysłodawca i współorganizator biegu do grobu bł. ks. Jerzego Popiełuszki, który co roku wyrusza spod kopalni „Wujek” w rocznicę urodzin kapelana „Solidarności”. Mieszka w Knurowie. Zawodowo związany był z KWK „Wujek” i KWK „Knurów”. Organizowana przez niego doroczna pielgrzymka biegowa symbolicznie łączy krzyż męczenników z kopalni „Wujek” i grób błogosławionego. Inicjując ją, chciał zadbać, aby pamięć o tych tragicznych wydarzeniach nigdy nie zginęła.
• IPN Katowice – swoim zasięgiem obejmuje województwo śląskie. Wraz z dyrektorem, Andrzejem Sznajderem, katowicki IPN co roku obecny jest 16 grudnia na uroczystościach rocznicy pacyfikacji kopalni „Wujek”. IPN Katowice jest też wydawcą licznych publikacji poświęconych historii stanu wojennego, w tym teki historycznej i wystawy elementarnej „Stan wojenny 1981-1983” oraz albumu „Idą pancry na Wujek”. Razem ze ŚCWiS jest również współorganizatorem Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki „O Wolności”. Ponadto katowicki oddział IPN prowadził śledztwa w sprawie śmierci górników z „Wujka” w okresie stanu wojennego.
• Magdalena Pelc – tarnobrzeżanka, siostra Zbigniewa Wilka, pierwszego zabitego w „Wujku” górnika, pochodzącego z Dzierdziówki w gminie Zaleszany. Zaangażowana w promowanie pamięci o swoim bracie oraz pozostałych górnikach – ofiarach pacyfikacji kopalni „Wujek”. Organizatorka wielu akcji o charakterze charytatywnym i pomocowym, w których pamięć o dziewięciu z „Wujka” stara się przekuć na pozytywne działania.
• Michał Piwoński – nauczyciel historii w II Liceum Ogólnokształcącym im. rotmistrza Witolda Pileckiego w Mikołowie. Pomysłodawca „Biegu Dziewięciu Górników”, czyli biegu młodzieży szkolnej pod Pomnik-Krzyż przy kopalni „Wujek”, organizowanego co roku 16 grudnia, w rocznicę pacyfikacji kopalni „Wujek”. On sam w 2013 r. pobiegł ze swoimi uczniami, dając początek tym biegom, w których obecnie startuje co roku niemal 1000 uczestników.
• Robert Talarczyk – reżyser, aktor i dramaturg. W latach 2005–2013 dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Polskiego w Bielsku-Białej, od września 2013 dyrektor Teatru Śląskiego w Katowicach. Jako dyrektor teatrów zwraca szczególną uwagę na zakorzenienie i wagę tego co lokalne. Widać to szczególnie w jego spektaklach poświęconych Śląskowi i Ślązakom: „Cholonek” – reżyseria wspólnie z M. Neinertem, „Piąta strona świata”, „Western”, „Wujek.81. Czarna ballada”, „Drach”, „Pokora”, „Nikaj”. Reżyser i autor scenariusza do pierwszego poświęconego tragedii górników z „Wujka” spektaklu „Wujek.81. Czarna ballada”, w którym wykorzystał swoje osobiste doświadczenie chłopaka mieszkającego na terenie osiedla przy kopalni „Wujek” i obserwującego z bliska pacyfikację kopalni w grudniu 1981 roku. Zaangażowany w działalność ŚCWiS.