Katowice dla Ukrainy - pomoc mierzona w tonach i milionach

Katowice dla Ukrainy - pomoc mierzona w tonach i milionach

Początkowo pomoc opierała się na wsparciu doraźnym - zapewnieniu noclegu, posiłków, wsparcia psychologicznego, a następnie oparto ją na działaniach adaptacyjnych i integracyjnych. 

Ostatni rok jeszcze bardziej pokazał jak potrafimy się zjednoczyć. Nasze myśli, modlitwy i konkretne czyny kierowaliśmy do naszych Przyjaciół Ukraińców. Wiadomości o haniebnym ataku Rosji na Ukrainę, o rakietach spadających na miasta naszego sąsiada i ruchach wojsk stały się urzeczywistnieniem najczarniejszych scenariuszy. Był to moment wielkiej mobilizacji i szerokich działań, które trzeba było wdrożyć bardzo szybko. Tysiące mieszkańców, przedsiębiorców, wolontariuszy, urzędników i pracowników jednostek miejskich, katowickich radnych, przedstawicieli organizacji pozarządowych, a także wszystkie osoby, których wymienić nie zdołam bez wahania włączyło się w działania. Wiele z tych osób jest nadal zaangażowanych w pomoc Ukrainie na różnych płaszczyznach. Przyjeżdżający do Katowic uchodźcy z Ukrainy mają szansę żyć w godnych warunkach, otoczeni opieką i wsparciem. Jako prezydent jestem dumny, że możemy powiedzieć, że w Katowicach zdajemy ten niezwykle trudny, ale i ważny egzamin z empatii i człowieczeństwa.

mówi prezydent Katowic, Marcin Krupa

W rocznicę ataku Rosji na Ukrainę w kinoteatrze Rialto odbędzie się koncert Troye Zillia. To ukraiński zespół, któremu przewodzi Anastasiya Voytyuk, wokalistka, propagatorka ukraińskiej kultury oraz wirtuozka bandury - unikalnego ukraińskiego instrumentu. Zespół daje drugie życie ukraińskim pieśniom ludowym z różnych regionów kraju.

Natomiast na katowickim Rynku będzie można zobaczyć wystawę zdjęć dokumentujących zaangażowanie mieszkańców miasta w pomoc przyjeżdżającym do Katowic obywatelom Ukrainy.

W sobotę 25 lutego o godzinie 15:00 rozpocznie się przemarsz zorganizowany w ramach akcji Light Will Win Over Darkness. Zebrani zbiorą się na katowickim Rynku i przejdą ulicą 3 Maja do Placu Wolności, następnie ulicami: Matejki, Mikołowską, Andrzeja, Kościuszki, Wojewódzką, Plebiscytową, Jagiellońską, Francuską, Mariacką, Mielęckiego, Staromiejską do placu przed Teatrem Śląskim, gdzie zakończy się przemarsz.

Rok działań w liczbach

Ostrożne szacunki pokazują, że w Katowicach schronienie znalazło kilkadziesiąt tysięcy osób uciekających przed wojną, a ostatni raport NBP pokazuje, że 26% z nich chciałoby zostać w Katowicach na stałe. W kulminacyjnym momencie raport Unii Metropolii Polskich mówił nawet o blisko 100 tys. osób szukających schronienia w Katowicach. To wszystko sprawiało, że pomoc potrzebna była na wielu polach. Dzięki zaangażowaniu wielu środowisk, w tym mieszkańców Katowic, przyjeżdżający do miasta uchodźcy mogli liczyć na pełne wsparcie i poczuć się bezpiecznie. Dziś sytuacja jest zupełnie inna. Nasze działania skupiają się przede wszystkim na integracji polsko-ukraińskiej, tak by obywatele Ukrainy, którzy zdecydowali się osiedlić w Katowicach, mogli tu wieść normalne życie.

dodaje prezydent Marcin Krupa

W Katowicach pomoc udzielana była od pierwszych dni wojny. Od początku zabezpieczane były niezbędne potrzeby w zakresie przyjęcia osób przybywających do Katowic. Jednym z podstawowych zadań była organizacja punktu powitalnego dla uchodźców, który na początku funkcjonował w Punkcie Informacyjnym dla Cudzoziemców prowadzonym przez Fundację In Corpore przy ul. Młyńskiej 5, następnie został zlokalizowany na terenie Międzynarodowego Dworca Autobusowego przy ul. Sądowej 5 w Katowicach. Zakres działania obejmował zapewnienie ciepłych posiłków dla osób przyjeżdżających do Katowic. Ogółem od początku wojny wydano łącznie ponad 150 tys. posiłków.

Kolejnym wyzwaniem była organizacja punktu przyjmowania darów, które były dostarczane zarówno przez mieszkańców Katowic oraz z zagranicy - w tym przez miasta partnerskie. Miejsce przeładunku darów zorganizowano na terenie centrum logistycznego przy ul. Miedzianej 15A, gdzie miastu bezpłatnie użyczono pomieszczenia magazynowego o łącznej powierzchni ponad 3,5 tys. m². Pomieszczenia wykorzystywane były do przechowywania przedmiotów codziennego użytku oraz żywności. Dysponowanie powierzchnią umożliwiło przeprowadzenie kilkudziesięciu akcji pomocowych na terenie miasta oraz zorganizowanie kilkunastu transportów z darami bezpośrednio do Ukrainy. Łącznie, przy pomocy pracowników jednostek i spółek miejskich oraz wolontariuszy, przyjęto i rozładowano ok. 250 ton darów.

Skala pomocy w Katowicach była tak duża dzięki szybkim decyzjom prezydenta Marcina Krupy i zaangażowaniu tysięcy ludzi dobrej woli - naszych mieszkańców, wolontariuszy, pracowników urzędu miasta i naszych jednostek, firm i instytucji. Szczególnie w pierwszych tygodniach po agresji Rosji musieliśmy błyskawicznie reagować, by zaspokajać najważniejsze potrzeby Ukraińców. Tysiące przemarzniętych i głodnych osób, często po kilkudniowej podróży, marzyło o tym, by znaleźć ciepłe miejsce na nocleg, wykąpać się i zjeść ciepły posiłek. Musieliśmy też zapewnić ciepłą odzież i podstawowe przybory higieniczne - bo wielu Ukraińców nie zdążyło spakować niczego poza małym plecakiem czy torbą. Odnalezienie się w obcym kraju jest trudne, dlatego przygotowaliśmy informatory w języku ukraińskim oraz korzystaliśmy z pomocy osób ukraińskojęzycznych. 14 obiektów zaadaptowaliśmy na miejsca noclegowe, kolejne 3 na magazyny. Z czasem pomoc doraźna przerodziła się w systemową i trwa do dziś.

wspomina Maciej Stachura, sekretarz miasta, który z ramienia prezydenta Katowic koordynował akcję pomocową w całym mieście

Miasto współpracowało z grupą 219 wolontariuszy oraz wolontariuszami Stowarzyszenia Regionalne Centrum Wolontariatu. Podpisano ponad 60 porozumień z wolontariuszami, którzy świadczyli pracę ponad 30 dni.

W marcu pojawiły się pierwsze wytyczne ustawowe i działania miasta oprócz pomocy, objęły także kwestie organizacji specjalnych punktów, gdzie uchodźcy mogli wyrobić numer pesel, a także działania realizowane przez katowicki MOPS dotyczące wypłaty specjalnych świadczeń. W ramach realizacji zadań wynikających z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy m.in. nadawane są w Katowicach numery PESEL. Łącznie w Katowicach nadano ponad 16,4 tys. numerów PESEL i wykonano ponad 14,6 tys. zdjęć.

Terenowe Punkty Pomocy Społecznej objęły różnym wsparciem 4162 osoby (1529 rodzin). Zakupiono i wydano paczki dla Uchodźców w TPPS-ach łącznie dla 349 Polaków, którzy zgłosili się z Ukraińcami, 2143 Ukraińców, którzy zgłosili się sami. Złożono narastająco 8044 wnioski o jednorazowe świadczenie dla obywateli Ukrainy oraz 7121 wniosków o świadczenie 40 zł.

Integracja polsko-ukraińska

Od początku działań staramy się nie tylko pomagać, ale także integrować obywateli Ukrainy z mieszkańcami Katowic. Organizowaliśmy zajęcia z nauki języka polskiego, w których udział wzięło kilkaset osób oraz zajęcia integracyjne w ramach akcji „Lato w Mieście” i „Zima w Mieście”. Zatrudniamy ukraińskojęzyczne pomoce nauczyciela i nauczycieli a obecnie, również w ramach środków UNICEF, asystentów międzykulturowych.

wylicza zastępca naczelnika wydziału edukacji i sportu, Grażyna Burek

W kwietniu ubiegłego roku, na terenie akademików przy ul. Franciszkańskiej zaadaptowanych na cele mieszkaniowe, odbył się piknik integracyjny. Podobna impreza odbyła się pod koniec lipca w centrum miasta, obok Spodka. Nie brakowało również gestów solidarności. W Katowicach zorganizowano koncert dla Ukrainy w NOSPR-ze, który był okazją do podziękowań wszystkim zaangażowanym w pomoc. Natomiast katowicki Rynek i Spodek zostały podświetlone barwami narodowymi Ukrainy.

Na 10 stycznia do samorządowych jednostek oświatowych zlokalizowanych na terenie Katowic uczęszczało 2646 uczniów: MP - 655; SP - 1 695, szkoły ponadpodstawowe; szkoły specjalne - 26. Ponadto uczniowie ukraińscy uczą się w Zesple Szkół Zawodowych Specjalnych nr 6 i w szkołach przyszpitalnych w liczbie 141. Duże grono dzieci uczy się zdalnie.

Żłobek Miejski realizuje projekt pn. Zwiększenie dostępności do żłobków oraz programów wspierających rozwój wczesnodziecięcy, finansowany ze środków UNICEF i mający na celu w szczególności wsparcie dzieci i rodzin ukraińskich w procesie ich włączenia społecznego. W ramach projektu uruchomionych zostało 32 dodatkowych miejsc opieki żłobkowej dla dzieci ukraińskich w 13 Oddziałach Żłobka Miejskiego w Katowicach, zakupiono dodatkowe wyposażenie sal dziecięcych i placów zabaw, utworzono dwie Sale Doświadczania Świata (w Oddziale przy ul. Ordona A oraz ul. Tysiąclecia 45) oraz gabinet specjalistów w Oddziale Żłobka Miejskiego przy ul. Ordona 3A - celem prowadzenia indywidualnych konsultacji przez psychologa i logopedę.

Na terenie wszystkich Oddziałów w okresie od stycznia do grudnia 2023 r. prowadzone są zajęcia grupowe przez specjalistów (psychologa, logopedę, pedagoga, arteterapeutę, muzykoterapeutę oraz z zakresu integracji sensorycznej), wspierające wszechstronny rozwój wszystkich dzieci oraz wpływające na integrację w grupach. Dla wszystkich rodziców dzieci objętych opieką w Żłobku Miejskim w Katowicach wdrożona została aplikacja LiveKid (w oparciu o rozbudowane sieci WiFi i zakupiony sprzęt komputerowy), umożliwiająca efektywną komunikację z rodzicami - również w języku ukraińskim). Projekt obejmuje także cykl szkoleń dla pracowników, mających na celu podniesienie kompetencji w zakresie udzielania wsparcia dzieciom objętych opieką żłobkową oraz wiele warsztatów, spotkań rodzicami na terenie wszystkich Oddziałów Żłobka Miejskiego w Katowicach, mających na celu w szczególności integrację rodzin polskich i ukraińskich.

W sumie na pomoc obywatelom Ukrainy miasto wydatkowało ponad 100 mln zł. Ponad 2,5 mln zł to środki miasta pochodzące z rezerwy celowej na zadania z zakresu zarządzania kryzysowego. Środki z budżetu państwa przekazywane na podstawie przepisów prawa, zawartych porozumień i wydanych decyzji przez wojewodę z przeznaczeniem na pomoc obywatelom Ukrainy m.in.: zapewnienie zakwaterowania i całodziennego wyżywienia, transportu, środków czystości i higieny osobistej, świadczenie 300+, nadanie nr PESEL, świadczenie rodzinne, wypłata świadczeń pieniężnych 40 zł, pomoc psychologiczna, świadczenia z zakresu pomocy społecznej to kwota ponad 50 mln zł.

Ponad milion zł to darowizny z innych miast współpracujących z Katowicami - m.in. Tajpej i Kolonii. Na darowiznę rzeczową zdecydowało się Saint-Etienne. Dzięki darowiznom finansowym możliwy był m.in.: remont i wykonanie prac modernizacyjnych na parterze internatu Katowickiego Centrum Edukacji Zawodowej  oraz zakup wyposażenia i mebli celem stworzenia dla 53 osób z Ukrainy warunków do długotrwałego zamieszkania w Katowicach. Środki przeznaczone zostały także na sfinansowanie kosztów zajęć nauki języka polskiego dla uczniów z Ukrainy w wieku 13-17 lat (160 dzieci) i dla osób dorosłych (146 osób ) a także zakup sprzętu multimedialnego dla dzieci z Ukrainy do nauki zdalnej.

Ponad 1,3 mln zł zostało przekazanych przez Górnośląsko-Zagłebiowską Metropolię. Te pieniądze zostały wydane na zakup środków czystości, artykułów higienicznych, zapewnienie transportu do miejsc zakwaterowania, zapewnienie artykułów i produktów spożywczych, zapewnienie artykułów medycznych i opatrunkowych, wyposażenia w miejscach zakwaterowania, finansowanie wynajmu lokali oraz magazynów, organizacja zajęć artystycznych, finansowanie kosztów pobytu w internacie uczniów z Ukrainy. Ponad 46 mln zł to środki będące efektem współpracy miasta z UNICEF-em. Realizacja zadań została zaplanowana na lata 2022-2023.