Metropolia będzie współpracować ze Związkiem Miast Polskich

Porozumienie podpisane!

Podczas obrad Zarządu i Local Trends w Poznaniu 14 października 2024 roku doszło do uroczystego podpisania porozumienia o współpracy między ZMP i GZM przez Jacka Sutryka, prezesa ZMP i Kazimierza Karolczaka, przewodniczącego zarządu GZM.

Współpraca międzygminna staje się coraz powszechniejszym sposobem organizacji dostarczania usług publicznych, zwiększania lokalnej konkurencyjności i tempa rozwoju gospodarczego. Współpraca jest alternatywą dla konsolidacji terytorialnej. Liczne doświadczenia potwierdzają, że pozwala ona działać w obszarach powiązań funkcjonalnych ponad granicami administracyjnymi.

Najważniejszym motywem współpracy jest wspólny interes, który jest sumą interesów wynikających z różnie rozłożonych potencjałów w każdym z tych obszarów. Najwyżej połowa wspólnych zasobów, zarówno w ujęciu społecznym jak i gospodarczym, jest zlokalizowana w umownym centrum obszaru funkcjonalnego.

Polskie doświadczenia współpracy międzygminnej zaczęły się zaraz po reformie samorządowej z 1990 roku, wykorzystując stworzone wówczas formy współpracy: związki porozumienia komunalne. Zostały one pomyślane jako formy świadczenia usług komunalnych przez grupy gmin powiązanych funkcjonalnie, np. siecią wodociągowo-kanalizacyjną. Coraz częściej jednak współpraca obejmowała także współdziałanie na rzecz koordynacji rozwoju lokalnego. Najczęściej wiązała się ona z realizacją wspólnych projektów, finansowanych z różnych źródeł. Szybko okazało się, że pierwotne formy współpracy są niedostosowane dla koordynacji działań prorozwojowych. Dlatego wykorzystuje się dodatkowo formę prawną stowarzyszenia JST, która jednak jest niewystarczająca do trwałej koordynacji rozwoju w obszarze funkcjonalnym.

Po różnych próbach, obejmujących wspólne projekty oraz formułę związku komunalnego miasta i gminy aglomeracji katowickiej doprowadziły do utworzenia związku metropolitalnego, mającego umocowanie ustawowe. Poprzedni rząd zlikwidował możliwość utworzenia kolejnych związków metropolitalnych. Mniejsze aglomeracje, w tym współpracujące w stowarzyszeniach ZIT, również nie dysponują potrzebnym rozwiązaniem instytucjonalnym.

Z doświadczeń GZM płyną konkretne wnioski dla obecnych i przyszłych rozwiązań prawnych, ale także dla zarządzania rozwojem miast i miejskich obszarów funkcjonalnych. Dlatego GZM i ZMP postanawiają nawiązać stałą współpracę dla wymiany doświadczeń w tym zakresie. Trzeba podkreślić, że istnieje niezwykle solidna baza dla tej współpracy:

• spośród 41 miast i gmin tworzących Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię aż 21 to członkowie ZMP.

Związek też wnosi do tej współpracy konkretne doświadczenia i narzędzia, wypracowane w ramach projektów realizowanych w kilkudziesięciu miejskich obszarach funkcjonalnych w całej Polsce.