Przed nami Andrzejki 2024! Przyglądamy się wróżbom, tradycjom, przesądom i historii tego święta

Andrzejki – co to za święto?

Każda okazja jest dobra, by świetnie się bawić! Wielu z nas już czeka na Andrzejki – ostatni dzień listopada. Tego dnia wspomina się św. Andrzeja Apostoła, więc imieniny obchodzą wszyscy Andrzeje. Okazję do świętowania mają jednak wszyscy.

Jest w roku kilka nocy o szczególnym znaczeniu. Nie inaczej jest z wigilią dnia św. Andrzeja. Choć pochodzenie tradycji wróżenia i przepowiadania przyszłości właśnie w nocy z 29 na 30 listopada nie jest do końca jasne, to jednak wiadomo, że w naszym kraju jest obecna co najmniej od kilku wieków. Prawdopodobnie u początków tej tradycji, wróżbami zajmowały się tylko panny, które tego dnia chciały dowiedzieć się czegoś o ich przyszłym mężu oraz przewidzieć datę zamążpójścia.

Obecnie wróżby andrzejkowe nie są już traktowane poważnie i stanowią jedynie zabawne urozmaicenie imprez organizowanych w tych dniach. Dlaczego w ogóle imprezuje się z okazji Andrzejków? Prawdopodobnie wynika to z tego, że święto świętego Andrzeja przypada zwykle tuż przed adwentem, który dla chrześcijan jest czasem refleksji, modlitwy i pokuty, wobec tego zwykle w czasie adwentu nie organizowano hucznych zabaw. Andrzejki były więc traktowane jako ostatnia okazja, by się „wyszaleć”.

Należy się tu też kilka słów o samym świętym patronie nocy z 29 na 30 listopada. Andrzej to jeden z dwunastu apostołów, pierwszy powołany przez Jezusa. Za wiarę został zamordowany. Rozpięto go na krzyżu mającym kształt litery X. Czci się go jako męczennika. Jest patronem m.in. narodów słowiańskich, małżeństw, podróżujących, rybaków, rycerzy, woziwodów, rzeźników.

Wróżby na Andrzejki

Lanie wosku

Chyba najbardziej popularną andrzejkową wróżbą jest przelewanie wosku przez dziurkę klucza. Wosk ze świecy przelany do naczynia z wodą tworzy kształty, których cienie można później interpretować i wyczytywać z nich swoją przyszłość.

Przestawianie butów

Znakomitą zabawą andrzejkową jest przestawianie butów, w którym muszą brać udział co najmniej dwie osoby. Uczestnicy zdejmują buty z lewych nóg i ustawiają je wszystkie jeden za drugim, zaczynając od najbardziej oddalonego w stosunku do drzwi — kąta pokoju. Buty muszą być przestawiane przez w taki sposób, aby ten z końca trafił na początek. Tę czynność powtarza się, aż do momentu, gdy jakiś but znajdzie się przy drzwiach. Jego właściciel już może przygotowywać się do organizacji swojego wesela!

Kwitnąca wiśnia

Jeszcze inny zwyczaj wiązał się z uciętą gałązką wiśni lub czereśni w andrzejki. Jeśli ta zakwitała w Boże Narodzenie, zwiastowało to niedługie zamążpójście.

Jabłko obierane jednym cięciem

Dawniej istniał także przesąd związany z obieraniem jabłka. Panny obierały jabłko i tworzyły jak najdłuższą skórkę, którą następnie rzucały za plecy. Litera, która miała się ułożyć na podłodze, wskazywała na pierwszą od imienia przyszłego męża.

Rzut monetą

Tym razem nie ważne, czy wypadnie „orzeł” czy „reszka”. Ważne, by ze sporej odległości trafić monetą do naczynia z wodą. Nie można wcześniej zapomnieć o tym, by pomyśleć o jakimś marzeniu. Jeśli moneta zachlupocze w wodzie przy pierwszej próbie – marzenie wkrótce się spełni.

Wypływający małżonek

Z wodą wiąże się też inny andrzejkowy przesąd. W misce z wodą umieszcza się karteczki z imionami chłopców. Imię, które wypłynie jako pierwsze, będzie należeć do przyszłego męża danej dziewczyny.

Wiele więcej…

To tylko kilka wybranych sposobów na andrzejkowe wróżby. Oczywiście można też wróżyć z kart, losować karteczki z imionami, a dawniej do wróżby wykorzystywano nawet zwierzęta – pannę, która pierwsza miała wyjść za mąż, wskazywał pies lub gąsior, który do niej podszedł.

Dziś chyba ważniejsza od andrzejkowych przepowiedni jest okazja do spotkania się i urządzenia imprezy. Być może dzisiejszym pannom nie zależy aż tak bardzo na rychłym ożenku, albo po prostu wolą brać sprawy w swoje ręce. W każdym razie… Wszystkim życzymy udanej nocy andrzejkowej!