Specjaliści Śląskiego Uniwersytetu Medycznego wykonali przełomowy krok w terapii glejaka

Przełomowy krok w terapii glejaka

Glejak wielopostaciowy (GBM) to jeden z najbardziej agresywnych nowotworów mózgu, charakteryzujący się szybkim przebiegiem klinicznym i dużą opornością na dostępne terapie. Przeżywalność pacjentów z tym nowotworem jest dramatycznie niska – zaledwie poniżej 10% chorych przeżywa trzy lata od diagnozy. Dlatego każde nowe badanie kliniczne, mające na celu poprawę wyników leczenia tego wyjątkowo złośliwego nowotworu, ma ogromne znaczenie.

Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. n. med. Wojciech Kaspera z Oddziału Klinicznego Neurochirurgii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 5 w Sosnowcu, a w zespole badawczym pracują także dr Wojciech Szopa i dr Marcin Niedbała. Projekt realizowany jest we współpracy z Narodowym Instytutem Onkologii (NIO) im. M. Skłodowskiej-Curie, Państwowym Instytutem Badawczym Oddziałem w Gliwicach oraz Institute of Cancer Research (ICR) w Londynie.

Najnowsze badania wskazują, że jedną z przyczyn agresywności glejaka jest jego zdolność do hamowania odpowiedzi układu odpornościowego poprzez mechanizm kontroli immunologicznej PD-1/PD-L1. Białko PD-L1, obecne na powierzchni niektórych komórek nowotworowych oraz komórek układu odpornościowego, wykazuje szczególnie wysoką aktywność w szybko rozwijających się postaciach GBM. Działa ono jak „hamulec” układu odpornościowego, uniemożliwiając mu skuteczną reakcję wobec nowotworu. Zablokowanie aktywności PD-1 za pomocą pembrolizumabu ma na celu przełamanie tej bariery i aktywację układu immunologicznego do walki z rakiem.

W ramach nowatorskiego projektu kwalifikowani są pacjenci z rozpoznanym GBM, którzy oprócz standardowego leczenia – chirurgii, radioterapii i chemioterapii – otrzymują pembrolizumab przed i po operacji. Jest to inhibitor białka PD-1, kluczowego elementu osi kontroli odpowiedzi odpornościowej PD-1/PD-L1.

Projekt ten to pionierski krok w Polsce w leczeniu glejaka wielopostaciowego. Ma na celu nie tylko poprawę przeżywalności pacjentów, ale także rozwój nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych. wyjaśnia kierownik projektu, prof. dr hab. n. med. Wojciech Kaspera

Jego sukces może przynieść pacjentom korzyści, oferując bardziej skuteczne i spersonalizowane podejście do leczenia tego złośliwego nowotworu. dodaje prof. Kaspera

Wyniki projektu były szeroko prezentowane na międzynarodowych konferencjach, w tym podczas Kongresu European Association of Nuclear Medicine (EANM) w Wiedniu w 2023 r. i European Molecular Imaging Meeting (EMIM) w Porto w 2024 r. Najnowszym osiągnięciem zespołu jest publikacja "Imaging PD-L1 in the Brain—Journey from the Lab to the Clinic", która w październiku ukazała się w prestiżowym brytyjskim czasopiśmie Neuro-Oncology. Publikacja ta spotkała się z szerokim odzewem w brytyjskich mediach, a jej recenzje ukazały się między innymi na łamach The Independent, The Telegraph, The Herald oraz The Guardian.

W artykule opisano innowacyjną metodę obrazowania immuno-PET z użyciem radioznacznika – atezolizumabu znakowanego izotopem cyrkonu-89 – który precyzyjnie wiąże się z białkiem PD-L1. Technologia ta pozwala na dokładne monitorowanie poziomu PD-L1 w czasie rzeczywistym, bez potrzeby przeprowadzania biopsji, co czyni ją jednym z pierwszych zastosowań PET w immunoterapii w Polsce.

Wprowadzenie tego radioznacznika do badań klinicznych jest kluczowe dla oceny skuteczności leków immuno-onkologicznych, umożliwiając precyzyjny dobór pacjentów do immunoterapii i bezpieczne, nieinwazyjne monitorowanie ich odpowiedzi na leczenie.