Katowice przygotowały raport o stanie miasta

Katowice opracowały dokument podsumowujący działania podejmowane przez miasto w zeszłym roku. W szczególności dotyczy on realizacji polityk, programów i strategii, Budżetu Obywatelskiego, a także przyjętych uchwał Rady Miasta. „Raport o stanie miasta Katowice 2021” został już przekazany katowickim radnym i będzie przedmiotem dyskusji na czerwcowej sesji Rady Miasta Katowice, a także na odbywających się w najbliższych dniach komisjach Rady Miasta.

Stworzony przez nas raport pokazuje w pigułce kondycję naszego miasta w 2021 roku. Musimy jednak pamiętać, że na wiele z opisanych działań trzeba spojrzeć w zdecydowanie szerszej perspektywie czasowej, bo rozpoczęły się w poprzednich latach i trwają również tym roku, czy też będą kontynuowane w kolejnych latach. Przykładem może być zakończona przebudowa węzła DK81 w Piotrowicach i trwająca przebudowa DK81 i DK86 w Giszowcu. Rok 2021 był trudny ze względu na trwającą pandemię koronawirusa, a także zmiany podatkowe. Dzięki racjonalnej gospodarce finansowej prowadzonej w ostatnich latach Katowice były w stanie szybko i elastycznie reagować na trudną sytuację, ponosząc niespodziewane, wielomilionowe wydatki. Wdrożono pakiety osłonowe dla przedsiębiorców, ludzi świata kultury i podmiotów NGO. Miasto dalej wspierało szpitale i pracowników służby zdrowia, ale też bezpośrednio włączyło się w akcję szczepień przeciw COVID-19, m.in. poprzez uruchomienie punktu szczepień powszechnych w hali MOSiR przy ulicy Szopienickiej 70. Mimo tak trudnej sytuacji, która dotknęła wszystkie miasta w Polsce, włącznie z Katowicami, miasto dzięki dobrej polityce finansowej, realizowało wiele projektów i inwestycji, a jego rozwój utrzymał się na dobrym poziomie.

mówi prezydent Katowic, Marcin Krupa

W raporcie postanowiłem wskazać także dwa kluczowe wyzwania dla naszego miasta, które ukierunkowują wiele kolejnych. Po pierwsze to jakość powietrza. Pomimo ponad 14 mln zł przeznaczonych w 2021 na zmianę systemów ogrzewania i montaż odnawialnych źródeł energii w budynkach i lokalach, wciąż pozostaje wiele do zrobienia w tym zakresie. Druga kwestia to walka z negatywnymi trendami demograficznymi. Realizujemy w mieście politykę trzech filarów polegającą na: wysokiej podaży atrakcyjnych miejsc pracy, zapewnieniu zróżnicowanej oferty mieszkaniowej oraz wysokiej jakości życia. Te założenia mają odzwierciedlenie w raporcie - to przykładowo jeden z najniższych poziomów bezrobocia w Polsce, nowe miejsca w żłobkach, jak również lokale przekazywane mieszkańcom w ramach TBS, czy programu „Mieszkanie za remont”. Do tego oczywiście dochodzą zapowiedziane przeze mnie działania, których efektem jest rozwijanie karty mieszkańca, zapewniającej katowiczanom szereg zniżek i dostęp do miejskich usług. W 2021 roku liczba punktów, w których można zrealizować KKM niemal osiągnęła pułap 100 podmiotów, co pomogło prawie podwoić liczbę użytkowników karty i na koniec 2021 r. było to ponad 63 tysiące osób. W 2021 roku przeprowadziliśmy także kampanię „Zamelduj się w Katowicach”.

dodaje prezydent Marcin Krupa

Nagrody i osiągnięcia Katowic w 2021 roku

W raporcie wymienione zostały także nagrody i wyróżnienia, które otrzymały Katowice w ubiegłym roku. Były to m.in.: pierwsza nagroda w Rankingu Miast Przyjaznych Ludziom magazynu Forbes; Katowicki Inteligentny System Monitoringu i Analizy zdobył pierwszą nagrodę w konkursie Smart City Poland Award 2021 w kategorii Bezpieczeństwo Publiczne; II nagroda w kategorii miast na prawach powiatu w XVII Rankingu Samorządów organizowanego przez „Rzeczpospolitą” i „Życie Regionów”; zwycięstwo w konkursie „Samorząd Pro Familia 2021” w kategorii gmina miejska powyżej 100 tys. mieszkańców, organizowanym przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej; II miejsce w rankingu „Europolis” Fundacji Schumana, prezentującym najbardziej ekologiczne polskie miasta; drugie miejsce w „Rankingu Elektromobilnych Miast”, przygotowanym przez Politykę Insight we współpracy z Fundacją Promocji Pojazdów Elektrycznych oraz tytuł Symbol Odpowiedzialności Społecznej 2021.

Rok 2021 był rokiem intensywnych działań mających na celu przygotowanie się do pełnienia funkcji gospodarza jedenastej edycji Światowego Forum Miejskiego (World Urban Forum), które odbędzie się w Katowicach w dniach 26-30 czerwca 2022. Datę i hasło WUF11 ogłosili na wspólnej konferencji Maimunah Mohd Sharif, dyrektor wykonawcza UN-Habitat, Małgorzata Jarosińska-Jedynak Wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej oraz pełnomocnik rządu do spraw WUF11 i Prezydent Miasta Katowice Marcin Krupa. Co więcej, na rok 2021 przypadły obchody jubileuszu pięćdziesięciolecia Spodka, odbył się także Szczyt Cyfrowy ONZ - IGF 2021, a Katowice otrzymały zaszczytny tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024. W 2021 roku Katowice zostały również wybrane miastem gospodarzem mistrzostw świata w piłce ręcznej mężczyzn, które w 2023 roku zorganizują Polska i Szwecja.

Katowice dla mieszkańców

W 2021 roku już po raz ósmy realizowany był Budżet Obywatelski. W VIII edycji katowickiego Budżetu Obywatelskiego mieszkańcy zgłosili 330 propozycji zadań. Ostatecznie, po weryfikacji formalno-prawnej oraz procedurze odwoławczej, mieszkańcy głosowali na 257 projektów (228 zadań lokalnych i 29 ogólnomiejskich) - rekordowe 78% spośród wszystkich zgłoszonych. Pula BO wyniosła 15,6 mln zł i po raz kolejny była największa w Polsce w przeliczeniu na mieszkańca wśród miast wojewódzkich. We wrześniowym głosowaniu odnotowano frekwencję na poziomie 15,84%. Po raz pierwszy w historii katowickiego Budżetu Obywatelskiego frekwencja we wszystkich jednostkach pomocniczych przekroczyła próg 10%. W 2021 realizowane również były zadania wybrane przez mieszkańców w głosowaniach z poprzednich lat. Największym takim zadaniem był oddany do użytku w lipcu 2021 r. wodny plac zabaw na Osiedlu Tysiąclecia, który od momentu uruchomienia cieszył się ogromną popularnością.

Po konsultacjach z mieszkańcami Katowice dokonały wyboru Systemu Identyfikacji Miejskiej, którego wdrażanie rozpoczęło się pod koniec 2021 roku. Nowy SIM oznacza wymianę tablic informacyjnych z numerami budynków oraz nazwami ulic, która wpłynie w sposób znaczący na postrzeganie miasta przez osoby je odwiedzające oraz ma kluczowe znaczenie w poruszaniu się po mieście przez osoby niepełnosprawne.

Katowice starają się walczyć z wyzwaniami demograficznymi poprzez inwestycje w żłobki, przedszkola oraz zasób komunalny. Na koniec 2021 roku Katowice miały jeden z największych zasobów komunalnych w południowej Polsce, na który składało się  ponad 15 tys. lokali. Do tego w miejskich przedszkolach były 8 002 miejsca, a w żłobkach 2 895 miejsc.

Bardzo ważna jest walka o czyste powietrze, m.in. poprzez długofalowe działania zmierzające do stałego obniżenia poziomu zanieczyszczeń. Przykładem takich działań są dotacje do niskoemisyjnych źródeł ciepła - w roku 2021 za ponad 14 mln zł wymieniono 1 407 systemów grzewczych oraz zamontowano 214 instalacji OZE. To również działania termomodernizacyjne przeprowadzane w budynkach stanowiących własność miasta Katowice (11 budynków mieszkalnych o powierzchni użytkowej 8 521,48 m2, 11 budynków użyteczności publicznej o powierzchni 23 437,09 m2). Kompleksowy system dbania o jakość powietrza w mieście uzupełniają działania o charakterze edukacyjnym, a wśród nich organizacja wydarzeń dla mieszkańców, jak np. „Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu 2021 - pod hasłem „Korzystaj ze zrównoważonej mobilności. Dbaj o zdrowie” czy „I Metropolitalne Dni Energii”. W tym zakresie kluczowa jest działalność Miejskiego Centrum Energii, którego celem jest wspieranie mieszkańców oraz małych i średnich przedsiębiorców w zakresie usług doradczych związanych ze wzrostem efektywności energetycznej, ochroną powietrza i klimatu oraz wsparcie przy szukaniu informacji dotyczących możliwości finansowania tego typu przedsięwzięć. W 2021 r. w MCE udzielono łącznie 5 633 porad dotyczących wymiany źródeł ciepła i narzędzi ich dofinansowania (2019 rok - 1917, 2020 - 3 454).

W 2021 roku, po raz drugi zrealizowano kampanię #nieTruj, w ramach której na ulice Katowic po raz kolejny wyjechał SMOGOBUS. Zaplanowano 30 przystanków, których lokalizacje wyszczególniono w rozkładzie jazdy. Podczas spotkań w SMOGOBUSIE, można było uzyskać informacje o proponowanych przez miasto Katowice dotacjach na zmianę systemów grzewczych oraz montaż odnawialnych źródeł energii, a także złożyć wypełniony wniosek (ponad 500 porad, ponad 100 złożonych wniosków).

W związku z trwającą pandemią wiele imprez oraz wydarzeń organizowanych przez miejskie instytucje musiało zostać odwołanych lub przeniesionych do internetu. Dało to ogromne możliwości dotarcia do nowych odbiorców - miejskie instytucje kultury zorganizowały w 2021 roku 17 386 imprez i wydarzeń, z których skorzystała rekordowa liczba uczestników - ponad 2 mln.

Pandemia a sytuacja finansowa miasta

Rok 2021 ze względu na utrzymujący się stan pandemii stanowił kolejny rok wyzwań. Dzięki zdobytemu wcześniej doświadczeniu sytuacja finansowa miasta w 2021 roku była stabilna. Zrealizowano zadania na poziomie 91% planu po zmianach, a rok zakończono nadwyżką budżetową. Zadłużenie miasta pozostawało na bezpiecznym poziomie.

Wysoki potencjał elastyczności miasta pozwolił jednak na kontynuację działań zaplanowanych z priorytetem wsparcia mieszkańców i lokalnie działających przedsiębiorców. Realizowano dalsze działania w ramach Katowickiego Pakietu Przedsiębiorcy. Podobnie jak w poprzednich latach uwaga miasta była skierowana także na przedsięwzięcia proekologiczne, szczególnie w obszarze poprawy jakości powietrza, w tym dzięki aktywnym działaniom Miejskiego Centrum Energii. Kontynuowano kompleksowe procesy rewitalizacyjne w miejskich podobszarach rewitalizacji, przyczyniając się do poprawy jakości życia.

Stabilna konstrukcja wieloletniej prognozy finansowej umożliwiła kontynuację realizacji przedsięwzięć wieloletnich. Poziom wydatków inwestycyjnych miasta w 2021 r. wyniósł prawie 376,9 mln zł (co stanowi 15% wydatków budżetu). W ramach pierwszego naboru do Rządowego Funduszu Polski Ład - Program Inwestycji Strategicznych Katowice uzyskały wstępną promesę na blisko 86 mln zł. Środki zostaną przeznaczone na projekt budowy nowych układów drogowych dla skomunikowania terenów o funkcjach mieszkaniowych i usługowych. To druga najwyższa wartość wsparcia w regionie.

Katowice - centrum biznesowym

W ramach wzmacniania funkcji metropolitalnych i budowania marki miasta jako centrum biznesowego oraz kulturalnego, odnotowano w porównaniu do poprzedniego roku poprawę wskaźników w zakresie liczby osób odwiedzających miasto, czy też liczby imprez strategicznych, chociaż na powrót do wyników sprzed pandemii z pewnością będziemy musieli jeszcze poczekać.

W kontekście rozwoju gospodarczego i wspierania przedsiębiorczości, w Katowicach mimo spowodowanego stanem pandemii pogorszenia koniunktury gospodarczej w roku 2021 odnotowano jedynie niewielki wzrost stopy bezrobocia rejestrowanego z 1,7 w 2020 roku do 1,8 - jest to jeden z najniższych poziomów tego wskaźnika w Polsce. Kluczowym dla osiągnięcia takiego poziomu był szeroki katalog wsparcia miasta dla lokalnych przedsiębiorców wraz ze startem trzeciej edycji Centrum Wsparcia MŚP we współpracy z Regionalną Izbą Gospodarczą w Katowicach. W porównaniu do 2020 roku odnotowano znaczący wzrost imprez o charakterze ponadlokalnym. Należy jednak zwrócić uwagę, że jest to wynik publikowania wydarzeń online, które uznano za ponadlokalne, ponieważ dostęp do nich miał każdy niezależnie od miejsca zamieszkania.

Prawie 90% firm prowadzących działalność gospodarczą w Katowicach odnotowało zakłócenia działalności wynikające z zakazów prowadzenia działalności gospodarczej wprowadzonych przepisami w związku z walką z COVID-19, jak i społecznej izolacji w tym czasie. Czas trwania zamrożenia gospodarki był kluczowym parametrem dla kondycji katowickich przedsiębiorców. Niemal wszystkie firmy utrzymały płynność finansową. Część zmieniła profil swojej działalności. Mimo wielu trudności większość przedsiębiorstw wróciła na swoją ścieżkę rozwoju. Nadzwyczajna sytuacja spowodowała, że przedsiębiorcy jeszcze bardziej dokładali starań, aby zapewnić bezpieczeństwo i poczucie stabilności swoim pracownikom. Ponadto przedsiębiorcy dali świadectwo pomocy, współpracy, ludzkiej solidarności oferując pomoc zarówno mieszkańcom, jak i służbie zdrowia.

Kamieniem milowym dla dalszego rozwoju Katowic może być utworzenie HUB-u Gamingowo-Technologicznego na terenach po byłej Kopalni Węgla Kamiennego Wieczorek. W 2021 roku Katowice ogłosiły i rozstrzygnęły konkurs na przygotowanie koncepcji dla realizacji I etapu tej inwestycji. Skala przedsięwzięcia oraz miejsce wprost nakazują porównywanie znaczenia tego projektu do decyzji o utworzeniu, z sukcesem dzisiaj funkcjonującej Strefy Kultury na terenie po KWK Katowice.

Katowice - eko-rewolucja transportowa

W ramach obszaru Transportu i Logistyki miejskiej, warto zwrócić uwagę na dalszy rozwój infrastruktury służącej z jednej strony poprawie funkcjonowania systemu transportowego, z drugiej wyrażającej dbałość o jakość środowiska w mieście, a mianowicie kontynuowano rozbudowę sieci dróg publicznych. Zakończyła się przebudowa Drogi Krajowej nr 81, która usprawniła ruch drogowy w rejonie skrzyżowania ul. Kościuszki i Armii Krajowej. Kontynuowana była przebudowa węzła drogowego w Giszowcu oraz realizowane były inwestycje drogowe w strefie śródmiejskiej - obszar ul. Dworcowej i Tylnej Mariackiej. 

Pod koniec 2021 roku rozpoczęła się „zielona” przebudowa alei Korfantego na odcinku Rondo-Rynek. Aleja po stronie Superjednostki została zwężona do jednego szerokiego pasa ruchu, a w odzyskanym miejscu nasadzone zostały drzewa. Prezydent Katowic zapowiedział analogiczne działania na tym odcinku po stronie hotelu Katowice oraz w kolejnych latach zazielenienie placu Sejmu Śląskiego. Rozpoczęły się również prace projektowe dotyczące „zielonej” przebudowy ulicy Warszawskiej.

Rozwijana była sieć dróg rowerowych wynikających z polityki rowerowej Miasta Katowice. Powstały m.in. drogi rowerowe wzdłuż ul. Lotnisko oraz alei Korfantego na odcinku między skrzyżowaniami z ul. Gnieźnieńską i Telewizyjną. Łączna długość dróg rowerowych na koniec roku 2021 to 183,26 km. Miasto konsekwentnie rozwija ofertę miejskich wypożyczalni rowerowych (107 stacji roweru miejskiego z 866 rowerami w systemie przełożyło się na 130 171 wypożyczeń roweru miejskiego). W Katowicach dostępna jest oferta wynajmu samochodów na minuty tzw. carsharing. Dobrze rozwinięte są również sieci elektrycznych skuterów i hulajnóg. Katowice są pierwszym miastem w Polsce, które wypełniło obowiązki ustawy o elektromobilności; uruchomiono stacje ładowania dla środków transportu indywidualnego i publicznego. Natomiast tabor PKM Katowice zwiększył się o 10 nowych autobusów elektrycznych.