Rocznica poświęcenia archikatedry w Katowicach. Jej budowa rozpoczęła się prawie 100 lat temu [Archiwalne zdjęcia]

Fot. Mateusz Terech/WKATOWICACH.eu. Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach

Katowicka archikatedra została poświęcona 68 lat temu

Dokładnie 68 lat temu, 30 października 1955 roku, została poświęcona katowicka katedra Chrystusa Króla. Ze względu na wysiedlenie biskupów katowickich z archidiecezji przez władze komunistyczne, konsekracji dokonał ówczesny biskup częstochowski Zdzisław Goliński.

Prawie wiek historii

Historia monumentalnej świątyni w Katowicach rozpoczyna się w roku 1927, kiedy ówczesny biskup katowicki Arkadiusz Lisiecki wkopał symbolicznie pierwszą łopatę na placu budowy nowej katedry. Miało to związek z erygowaniem dwa lata wcześniej samodzielnej diecezji katowickiej. Zanim powstała nowa katedra, funkcję taką pełnił katowicki kościół pw. Świętych Piotra i Pawła przy ulicy Mikołowskiej.

Nowy kościół został zaprojektowany przez Zygmunta Gawlika i Franciszka Mączyńskiego. Ze strony kościelnej pieczę nad budową katedry objął ks. Emil Szramek. W roku 1931 zakończono zakładanie fundamentów, a rok później wkopano kamień węgielny nowej katedry, która została usytuowana pomiędzy dzisiejszymi ulicami: Jordana, Wita Stwosza, Powstańców i Plebiscytową.

6 zdjęć

Budowa katedry Chrystusa Króla w Katowicach

6 zdjęć

Niełatwe czasy na budowę

Sporą część prac wykonano jeszcze przed II wojną światową. Niestety w jej trakcie budowa została przerwana, bo na powstanie świątyni nie zgadzali się niemieccy okupanci. Dalsze roboty przy budowie świątyni wznowiono dopiero w roku 1946. Nie oznaczało to jednak końca kłopotów. Po tym, jak władzę w Polsce przejęli komuniści, trzeba było zmienić pierwotne założenia architektoniczne. Miało to zapobiec sytuacji, w której budynek katedry górowałby nad Katowicami. Obecna kopuła jest o 38 metrów niższa od projektowanej, co zdecydowanie niekorzystnie zmieniło sylwetkę kościoła katedralnego.  

Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe. Widok ogólny modelu według projektu Zygmunta Gawlika

Wierni nie zniechęcali się jednak i wytrwale wspierali budowę katedry w Katowicach. Dzięki ich olbrzymiemu zaangażowaniu udało się doprowadzić budowę do końca i poświęcić w roku 1955.

Archikatedra ciągle się zmienia 

Współcześnie archikatedra jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów architektonicznych w naszym mieście. Jest ona największą katedrą w Polsce. W niej 20 czerwca 1983 roku modlił się Ojciec Święty Jan Paweł II. Tu dokonano otwarcia i zakończenia Pierwszego Synodu Diecezji Katowickiej, konsekrowano biskupów diecezjalnych i pomocniczych, wyświęcono kilkuset kapłanów.

Przed kilkoma laty zakończył się remont elewacji zewnętrznej i dzwonnicy archikatedry. Na jej dachu pojawił się taras widokowy, a fasadę ze złotym napisem "Soli Deo honor et gloria" (łac. Bogu jedynemu cześć i chwała) uzupełniono o tympanon, na którym etapami są instalowane kolejne elementy grupy rzeźbiarskiej zatytułowanej „Hołd Ludu Śląskiego”.

Proboszcz parafii katedralnej widzi w budowie grupy rzeźbiarskiej symboliczne ukończenie budowy najważniejszego kościoła Archidiecezji Katowickiej, na sto lat po jej utworzeniu. O dodatkowym wymiarze przedsięwzięcia mówi także autor „Hołdu Ludu Śląskiego”.

Jest jeszcze jest element pokoleniowy - mówi się, że każde pokolenie wiernych powinno wnieść coś swojego w historię Kościoła (również tego z kamienia i cegły) - wydaje mi się, że tego typu kompozycja jest właśnie takim elementem - kolejną cegiełką w wielowiekowej „budowli” Kościoła. mówił w rozmowie z nami rzeźbiarz Tomasz Wenklar

Trudno oceniać dzieło, które jeszcze nie powstało. Obecnie można powiedzieć o nim tyle, że jest realizowane ze sporym rozmachem i z pewnością zmieni wizerunek katowickiej Archikatedry. Widać już najwyższą - ponad 6-metrową - figurę Chrystusa, wizerunki św. Jadwigi i św. Jacka oraz część mniejszych elementów całej grupy rzeźbiarskiej. Dla jednych będzie to ingerencja w zabytkową architekturę, dla innych materialny obraz duchowych wartości. Na ostateczny efekt musimy jednak jeszcze zaczekać. Dzieło ma być gotowe w 2025 roku.

9 zdjęć

Rzeźba Chrystusa Króla na szczycie fasady archikatedry jest już w pełni widoczna

9 zdjęć